Loot Boxes in Games: Een overzicht van recente ontwikkelingen

Loot boxes, ook wel bekend als digitale schatkisjes in videogames, zijn de laatste jaren een controversieel onderwerp geworden in de politiek en onder consumentenorganisaties. In Nederland zijn er recente ontwikkelingen geweest die de discussie over een mogelijk verbod op loot boxes verder hebben aangewakkerd.

Wetgevingsdebat in de Tweede Kamer

Op 11 november 2024 vond er een wetgevingsdebat over digitalisering plaats in de Tweede Kamer. Tijdens dit debat beantwoordde minister Beljaarts van Economische Zaken vragen van Kamerlid Ceder (ChristenUnie) over een motie uit juli 2022 die opriep tot een verbod op loot boxes. Ceder vroeg naar de verwachte stappen van de Europese Commissie en of de minister bereid was een nationaal verbod in te voeren als een Europees verbod uitbleef.

De minister gaf aan dat hij verwacht dat de Europese Commissie eind 2025 een concept van de Digital Fairness Act zal publiceren. Het is nog onduidelijk of deze wet expliciete regels zal bevatten, bijvoorbeeld een verbod op loot boxes. Volgens de minister is het echter effectiever om loot boxes op Europees niveau te reguleren, en hij zal daarom aandringen bij de Commissie op het opnemen van een loot box-verbod in de Digital Fairness Act.

UNICEF-rapport

Nog geen twee weken later, op 21 november 2024, bracht UNICEF Nederland een persbericht naar buiten over hun enquête onder 188.000 basisschoolleerlingen (8-12 jaar). Uit het onderzoek bleek dat 92.000 kinderen soms aankopen doen tijdens het gamen, en dat de meerderheid van hen spijt had van deze aankopen. UNICEF wees expliciet op loot boxes als een van de oorzaken.

Nieuwe Kamervragen en Antwoorden

Naar aanleiding van het UNICEF-rapport dienden Kamerleden Ceder en Krul (CDA) op 27 november 2024 nieuwe vragen in over het verbod op loot boxes. Ze vroegen de minister onder andere of hij het risico zag dat een verbod op loot boxes aanzienlijk vertraagd zou worden als het niet in het Europese voorstel werd opgenomen, en waarom België erin geslaagd was loot boxes op nationaal niveau te verbieden via de kansspelwetgeving.

Op 18 december 2024 reageerde minister Beljaarts. Hij noemde de resultaten uit het UNICEF-rapport zorgwekkend en deelde de mening dat het onderzoek de noodzaak van een verbod op loot boxes onderstreept. In zijn antwoorden herhaalde de minister dat hij zich inzet voor strengere regels rondom in-app aankopen, waaronder een verbod op loot boxes.

Beljaarts benadrukte echter ook dat Europese wetgeving effectiever is dan nationale regels, omdat de videogamemarkt internationaal is. Hij wees erop dat nationale regels makkelijker omzeild kunnen worden, terwijl Europese regels game-aanbieders dwingen hun verdienmodel aan te passen. Daarnaast heeft de uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State van maart 2022 het reguleren van loot boxes via Nederlandse kansspelwetgeving bemoeilijkt. Een loot box is volgens de minister namelijk bijna altijd onderdeel van een breder (behendigheids-)spel. Reguleren via nationale kansspelwetgeving zou betekenen dat hele videogames onder deze wet zouden komen te vallen.

Een verbod op loot boxes zal dus waarschijnlijk niet voortkomen uit nationale wetgeving. De minister heeft zijn hoop gevestigd op de Digital Fairness Act en herhaalde dat hij de Commissie zal aandringen om snel met een voorstel te komen waarin loot boxes verboden worden. Gezien de benodigde stappen die de Digital Fairness Act nog moet doorlopen, wordt een daadwerkelijk verbod op loot boxes niet vóór 2026 verwacht.

Mocht u vragen hebben over loot boxes, game design of over naleving van consumentenrecht en/of kansspelwetgeving, neem dan gerust contact met ons op.